Η ακοή, μια από τις σημαντικότερες αισθήσεις, παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της επικοινωνίας, στην απόκτηση γνώσεων, αλλά και στην αντίληψη. Είναι καθολικά αποδεκτό ότι η ακοή είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ανάπτυξη της ομιλίας και του λόγου, από την εμβρυική ηλικία και η διαδικασία αυτή ολοκληρώνεται στην προσχολική ηλικία. Στηριζόμενα στην ακοή, τα βρέφη προσπαθούν να μιμηθούν τους ήχους που ακούν για να επικοινωνήσουν, και αργότερα όντας παιδιά, μέσω της ακοής μαθαίνουν να κάνουν σωστή χρήση της γλώσσας.

Αρθρογράφος: Αμαλία Βλαχογιάννη  [λογοθεραπεύτρια]

Έτσι, ένα από τα βασικά αίτια προβλημάτων που σχετίζονται με την ανάπτυξη της ομιλίας και του λόγου είναι η ελλειμματική ακοή ή αλλιώς βαρηκοΐα.

 

✅️ Τομείς της γλώσσας που πλήττονται από τη βαρηκοΐα: 

 

✔️ Μορφοσύνταξη:

– Ελλειμματική χρήση της δομής των προτάσεων, των λεξικών καταλήξεων, της χρήσης χρόνων και των άρθρων τόσο σε προφορικό, όσο και σε γραπτό. Παρατηρείται μικρό μήκος προτάσεων.

✔️ Λεξιλόγιο:

– Αργός ρυθμός ανάπτυξης λεξιλογίου, δυσκολία κατανόησης και εκμάθησης πιο σύνθετων, εννοιολογικά, λέξεων.

✔️ Ομιλία:

– Καθυστερημένη έναρξη ομιλίας ή ανάπτυξη αρθρωτικών – φωνολογικών διαταραχών, κυρίως σε άηχα φωνήματα (δηλαδή φωνήματα όχι τόσο έντονα).

✔️ Κοινωνική Αλληλεπίδραση:

– Μειωμένη επικοινωνιακή πρόθεση, διότι υπάρχει δυσκολία και σε επίπεδο αντίληψης, πέραν της ομιλίας. Πιο συγκεκριμένα, έχουν αναφερθεί, ο μικρός κοινωνικός περίγυρος και η κοινωνική απομόνωση.

✔️ Εκπαιδευτικά:

– Μειωμένη ακαδημαϊκή επίδοση, διότι παρατηρείται έλλειμμα και στα δύο είδη του λόγου (γραπτό και προφορικό).

 

✅️ Δυσκολίες βάσει βαθμού βαρηκοΐας

 

✴️ Πολύ μικρός βαθμός βαρηκοΐας (16 – 25 dB):

✔️ Μικρού -όχι τόσο σημαντικού- βαθμού δυσκολία αντίληψης χαμηλής έντασης ομιλίας

✔️ Μικρού βαθμού καθυστέρηση ομιλίας

✔️Μικρού βαθμού εμφάνιση διαταραχών άρθρωσης

 

✴️ Μικρός βαθμός βαρηκοΐας  (26 – 40 dB):

✔️ Δεν γίνονται αντιληπτά τα περισσότερα σύμφωνα, ενώ στα φωνήεντα δεν εντοπίζονται προβλήματα αντίληψης.

✔️ Παρουσία διάσπασης προσοχής

✔️ Καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου

✔️ Αρθρωτικές διαταραχές

✔️ Πιθανές μαθησιακές δυσκολίες

 

✴️ Μέτριος βαθμός βαρηκοΐας (41 – 55 dB):

✔️ Δυσκολία αντίληψης φυσιολογικής έντασης ομιλίας

✔️ Παρουσία διάσπασης προσοχής

✔️ Καθυστέρηση ανάπτυξης λόγου

✔️ Αρθρωτικές διαταραχές

✔️ Μαθησιακές δυσκολίες

 

✴️ Μεγάλος βαθμός βαρηκοΐας (56 – 70 dB):

✔️ Δυσκολία αντίληψης θορυβώδους ομιλίας

✔️ Παρουσία διάσπασης προσοχής

✔️ Μεγάλη καθυστέρηση ανάπτυξης λόγου & ομιλίας

✔️ Σοβαρού βαθμού μαθησιακές δυσκολίες

 

✴️ Πολύ μεγάλος βαθμός βαρηκοΐας (71 – 90 dB):

✔️ Κατανόηση μόνο πολύ δυνατής ομιλίας ή με βοήθεια ακουστικών βαρηκοΐας.

✔️ Ανάπτυξη λόγου και ομιλίας αποκλειστικά με συστηματική βοήθεια

✔️ Πολύ μεγάλου βαθμού καθυστέρηση ανάπτυξης λόγου και ομιλίας

✔️ Πολύ σοβαρού βαθμού μαθησιακές δυσκολίες.

 

✴️ Εντονότατου βαθμού βαρηκοΐα (91+ dB):

✔️ Μη αντιληπτή ομιλία ακόμα και με τα ακουστικά βαρηκοΐας.

✔️ Προβλήματα στην ομιλία όπως στην αντήχηση, προσωδία και φώνηση.

 

✅️ Λογοθεραπεία και βαρηκοΐα

Ένα από τα βασικά και πρωταρχικά ερωτήματα που θα θέσει ο λογοθεραπευτής στον γονέα – φροντιστή, είναι αν έχει πραγματοποιηθεί ακοολογικός έλεγχος, δηλαδή, αν έχει εξεταστεί η ακουστική ικανότητα του παιδιού. Ο ακοολογικός έλεγχος, κρίνεται καίριας σημασίας, διότι, ακόμα και η ελάχιστη απώλεια ακοής, μπορεί να επιδράσει αρνητικά στα επιθυμητά αποτελέσματα της λογοθεραπευτικής παρέμβασης.

 

✳️ Λογοθεραπευτικοί στόχοι

🔶️ Βελτίωση ακουστικής αντίληψης

🔶️ Βελτίωση κατανόησης

🔶️Βελτίωση παραγωγής λόγου

🔶️ Αντιμετώπιση γλωσσικών, φωνολογικών, αρθρωτικών δυσκολιών

🔶️ Αντιμετώπιση διαταραχών ομιλίας (προσωδία, φώνηση, αντήχηση)

🔶️ Εκπαίδευση χρήσης ακουστικών

🔶️ Παρέμβαση μετά από τοποθέτηση κοχλιακών εμφυτευμάτων

🔶️ Εκπαίδευση σε εναλλακτικά συστήματα επικοινωνίας

 

✳️Ενδείξεις βαρηκοΐας

🔷 ️Απουσία αντίδρασης σε δυνατούς ήχους

🔷️ Απουσία αντίδρασης στη φωνή του γονέα

🔷️ Απουσία καθησυχασμού στη φωνή του γονέα, όταν το παιδί κλαίει

🔷️ Απουσία αντίδρασης στην πηγή ήχου

🔷️ Απουσία παρατήρησης παιχνιδιών που εκπέμπουν ήχο

🔷️ Απουσία παραγωγής ήχων, ομιλίας

🔷️ Απουσία εκτέλεσης εντολών

🔷️ Απουσία μίμησης ήχων

 

🔺️ Τρόποι διαχείρισης της επικοινωνίας με βαρήκοους:

💠 Βοηθήστε το βαρήκοο άτομο να επικεντρωθεί σε εσάς, πριν αρχίσετε να του μιλάτε.

💠Χρησιμοποιήστε χειρονομίες και εκφράσεις προσώπου.

💠 Διατηρήστε βλεμματική επαφή και απευθυνθείτε στο βαρήκοο άτομο αντικριστά, έτσι ώστε να είναι σε θέση να διαβάσει τα χείλη σας ακόμα και αν δεν είναι εκπαιδευμένος στην χειλεοανάγνωση.

💠 Μιλήστε με κανονικούς ρυθμούς (όχι δυνατά ή γρήγορα), διότι αλλιώς μπορεί να υπάρξει παραμόρφωση των κινήσεων των αρθρωτών και να σχηματιστεί άλλη λέξη από αυτή που θέλετε.

💠 Σε περίπτωση που δεν γίνεται κατανοητό το μήνυμά σας, αναδιατυπώστε με πιο απλές λέξεις.

# λογοθεραπεία # εργοθεραπεία # ψυχοθεραπεία # ψυχοθεραπεία για παιδιά # ειδική διαπαιδαγώγηση # ειδική αγωγή # κέντρο ειδικών θεραπειών # παιχνίδι # κινητικά παιχνίδια # γνωστικά παιχνίδια # παιχνίδια δεξιοτήτων # θεραπεία # γονείς # το σχολείο αλλιώς # μελέτη μαθημάτων # εργαστήρια # παιδικά πάρτι # summer camp # σχέση γονείς με παιδιά

Βασικές πηγές του άρθρου: Blamey P. J. et al, (2001), «Relationships Among Speech Perception, Production, Language, Hearing Loss, and Age in Children With Impaired Hearing», Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 44 (1): 264 – 285. Πανελλήνιος σύλλογος ειδικών στις διαταραχές του λόγου. (1985). Πρακτικά 2ου Συνεδρίου – «Καθυστέρηση στην εξέλιξη του λόγου, της ομιλίας και διαταραχές της άρθρωσης». Αθήνα. Ζαφειράτου-Κουλιούμπα, Ε., (1994), Γνωριμία με τη κώφωση,Εκδόσεις Έλλην. ΤσιναρέληςΓ. Σ., (2004), «Γλώσσα και επικοινωνία, ακουστική μειονεξία και επικοινωνία», Αθήνα.