Γενικά, ο ρόλος του ειδικού παιδαγωγού, τείνει να συγχέεται από πολλούς γονείς με αυτόν του λογοθεραπευτή. Βέβαια, σαν ρόλοι παρουσιάζουν αρκετά κοινά, όμως είναι ξεχωριστή ειδικότητα με εξειδικευμένες σπουδές πάνω στην Ειδική Αγωγή.

Αρθρογράφος: Μένια Τζινιέρη  [ειδική παιδαγωγός]

Ο λογοθεραπευτής είναι ο αρμόδιος για την αποκατάσταση των διαταραχών του λόγου, της φωνής και της ομιλίας, της κατάποσης και της άρθρωσης, καθώς και των νευρολογικών ή λειτουργικών δυσκολιών της εξωλεκτικής επικοινωνίας.

Ο ειδικός παιδαγωγός από την άλλη μεριά, ασχολείται με παιδιά:

με μαθησιακές δυσκολίες,

με γνωστικά ελλείμματα,

με κοινωνικά ελλείμματα,

με διάσπαση προσοχής.

Είναι καταρτισμένος στις ειδικές σχολικές εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών. Η επιστημονική του κατάρτιση βασίζεται στη διδασκαλία μέσω εναλλακτικών τρόπων μάθησης και στη μεταφορά της γνώσης μέσω ενός διαφορετικού τρόπου διδασκαλίας, προσαρμοσμένο στο κάθε παιδί ξεχωριστά. Το ατομικό και λεπτομερές πρόγραμμα παρέμβασης του εκάστοτε παιδιού, προκύπτει μετά από μια πολυθεματική αξιολόγηση των δυσκολιών, αλλά και των ικανοτήτων του.

Οι βασικές αρμοδιότητες του ειδικού παιδαγωγού:

1. Λαμβάνει υπόψη του τα εξελικτικά στάδια, την εικόνα ωριμότητας, όπως και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το κάθε παιδί, και χτίζει πάνω σε αυτά, το κατάλληλο -γι αυτό- θεραπευτικό μοντέλο, σύμφωνα με την ηλικία του.
2. Βελτίωση της μαθησιακής του εικόνας στον γραπτό και προφορικό λόγο, με στόχο τη βέλτιστη δυνατή σχολική επίδοση. Η μαθησιακή του εικόνα αφορά σε όλα όσα διδάσκεται στο σχολείο, αλλά και σε όλα όσα επηρεάζουν τη σχολική επίδοση:

• την οπτική και ακουστική του αντίληψη
• την οργάνωση και την εκτέλεση εντολών
• τις γνωστικές δεξιότητες της συγκέντρωσης
• τις μαθησιακές δεξιότητες της εκμάθησης γραμμάτων
• την αναγνωστική λειτουργία
• τον εντοπισμό και την επεξεργασία πληροφοριών
• την κατανόηση
• την αντιγραφική λειτουργία
• την ορθογραφική ικανότητα
• την παραγωγή γραπτού λόγου / γραπτή έκφραση
• τη γραμματική / μορφολογία,
• τα προμαθηματικά
• την αριθμητική / υπολογιστική ικανότητα

3. Δημιουργία ισχυρής σχέσης εμπιστοσύνης και κινήτρου στο κάθε παιδί για προσωπική εξέλιξη και πίστη στις ικανότητές του. Στόχος του για παράδειγμα είναι, όχι η ματαίωση του παιδιού, όταν δεν μπορεί να διαβάσει ένα μεγάλο κείμενο, αλλά η εύρεση και εκμάθηση της κατάλληλης τεχνικής, ώστε το παιδί να είναι σε θέση να προσαρμόσει το οποιοδήποτε κείμενο στην ικανότητα ανάγνωσής του.
4. Συναισθηματική υποστήριξη των παιδιών και βελτίωση των κοινωνικών τους δεξιοτήτων προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις του σχολείου. Συνήθως τα παιδιά γίνονται δέκτες σκληρής κριτικής από τους συνομηλίκους τους, ειδικά αν αντιμετωπίζουν κάποια δυσκολία στη μάθηση. Έτσι, ο ειδικός παιδαγωγός, εισάγει το παιδί στην έννοια της επιβράβευσης κατά τη διάρκεια της μάθησης, ακόμα και για την επίτευξη βραχυπρόθεσμων στόχων, ώστε να του τονίσει όχι τις αδυναμίες, αλλά τη μοναδικότητά του.
5. Αποτελεί τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στο σχολείο και την οικογένεια. Συμβουλεύει και ενημερώνει τους γονείς για το πώς μπορούν με πρακτικούς τρόπους να βοηθήσουν στη γνωστική και συναισθηματική εξέλιξη του παιδιού τους, χωρίς να έρχονται σε σύγκρουση. Από την άλλη, ενημερώνει το σχολείο με ποιες μεθόδους και στρατηγικές θα μπορούσαν να στηρίξουν το παιδί μέσα στην τάξη.

Τέλος, οι γονείς είθισται να ζητούν τη βοήθεια ενός ειδικού παιδαγωγού, κατά την είσοδο του παιδιού στο Δημοτικό και αφού έχουν λάβει γνώση για δυσκολίες του σε συγκεκριμένους σχολικούς τομείς. Παρόλα αυτά, τα εκπαιδευτικά προγράμματα που σχεδιάζει ένας ειδικός παιδαγωγός αφορούν παιδιά που τελειώνουν το Νηπιαγωγείο (κυρίως προληπτικά για την ομαλή ένταξη του παιδιού στην Α’ τάξη του Δημοτικού και για έλεγχο αν το παιδί συμβαδίζει με τον μέσο όρο των συνομηλίκων του) έως και εφήβους που βρίσκονται στις τελευταίες σχολικές βαθμίδες. Σίγουρα η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να φέρει πιο γρήγορα αποτελέσματα, αλλά κάθε παρέμβαση, ακόμα και αργοπορημένη, παραμένει θεραπευτική και χρήσιμη για το παιδί.