Το παιχνίδι είναι η σημαντικότερη δραστηριότητα στην οποία εμπλέκεται ένα παιδί ήδη από την βρεφική ηλικία. Δεν αποτελεί απλώς μια ευχάριστη ψυχαγωγική δραστηριότητα αλλά μια αδιαπραγμάτευτη ανάγκη. Μέσα από το παιχνίδι το παιδί μπορεί να ανακαλύψει και να κατανοήσει τον κόσμο και τον εαυτό του. Να αναπτυχθεί γνωστικά, γλωσσικά, κινητικά, συναισθηματικά και κοινωνικά.

Αρθρογράφος: Κωνσταντίνα Μπογιατζή  [ψυχολόγος]

Το παιχνίδι διευκολύνει τη μάθηση

Η πιο αποτελεσματική μέθοδος μάθησης για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας είναι το παιχνίδι. Το ευχάριστο συναίσθημα που συνοδεύει το παιχνίδι αφενός διευκολύνει την εμπλοκή του παιδιού σε μια δραστηριότητα και αφετέρου ενισχύει το αποτύπωμα που αφήνει μια νέα πληροφορία/γνώση. Για παράδειγμα, ένα παιδί μπορεί να μάθει ευκολότερα και γρηγορότερα την άλφα-βήτα τραγουδώντας και χορεύοντας παρά διαβάζοντας. Επίσης, παιχνίδια με λέξεις, αριθμούς και εικόνες συμβάλλουν σημαντικά στη γνωστική ανάπτυξη βελτιώνοντας δεξιότητες όπως η οπτική διάκριση, η σειριοθέτηση, η προσοχή, η μνήμη και η συγκέντρωση.

Ενδεικτικά παραδείγματα παιχνιδιών:

• Παζλ και ενσφηνώματα
• Παιχνίδια με μεγέθη, χρώματα ή σχήματα
• Παιχνίδια μνήμης με κάρτες
• Παιχνίδια αντιγραφής μοτίβου
• Βρες τις διαφορές
• Παιχνίδια σειριοθέτησης και δημιουργίας ιστοριών
• Τραγούδια
• Παιχνίδια μίμησης
• Παιχνίδια ρόλων

Το παιχνίδι βελτιώνει το λεξιλόγιο και την επικοινωνία

Παράλληλα, μέσα από τη δραματοποίηση, το παιχνίδι ρόλου και διάφορες μορφές δομημένου και ελεύθερου παιχνιδιού προωθείται η γλωσσική ανάπτυξη. Ήδη από τη βρεφική ηλικία, η λεκτική επικοινωνία ενισχύεται μέσα από το παιχνίδι αλληλεπίδρασης με τον γονέα που περιλαμβάνει γκριμάτσες, ήχους και φωνούλες. Για παράδειγμα, μέσα από συμβολικά παιχνίδια αγοράς και πώλησης (π.χ. σούπερ-μάρκετ), οι γονείς ενθαρρύνουν το παιδί να αρχίσει να χρησιμοποιεί μεγαλύτερες προτάσεις. Συνολικά, όταν ένα μικρό παιδί παίζει, αναπτύσσει το λεξιλόγιό του χωρίς να το καταλαβαίνει, όντας απορροφημένο από τον ενθουσιασμό του παιχνιδιού. Προσπαθώντας να επικοινωνήσει χρησιμοποίει λέξεις και φράσεις που δεν θα χρησιμοποιούσε υπό άλλες συνθήκες.

Ενδεικτικά παραδείγματα παιχνιδιών

• Αντικείμενα με ήχους και χρώματα για παιδιά βρεφικής ηλικίας
• Αντικείμενα που ενισχύουν το συμβολικό παιχνίδι, όπως τηλέφωνο, μπανιέρα, κουζινάκι, κουκλόσπιτο, σούπερ-μάρκετ, εργαλεία, φάρμα κ.α.
• Παιχνίδια με εικόνες από οικεία αντικείμενα και ζώα
• Παιχνίδια μίμησης ήχων
• Παιχνίδια σειριοθέτησης και αφήγησης ιστοριών
• Δαχτυλόκουκλες
• Κουκλοθέατρο

Οποιοδήποτε παιχνίδι μπορεί να προσαρμοστεί από τους γονείς προκειμένου να ενισχύσει τις γλωσσικές ικανότητες του παιδιού. Ζητώντας για παράδειγμα από το παιδί να κατονομάσει κάθε αντικείμενο που τοποθετεί στο παζλ ή να αφηγείται από μια ιστορία για κάθε κατασκευή του.

Το παιχνίδι είναι μέσο κοινωνικής και συναισθηματικής ανάπτυξης

Το παιχνίδι συμβάλλει στην κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού με ποικίλους τρόπους. Αρχικά, αποτελεί το βασικό μέσο έκφρασης και συναισθηματικής σύνδεσης των παιδιών. Έτσι, ένα παιδί γυρνώντας λυπημένο από το σχολείο μπορεί να μη πει «είμαι λυπημένος, θέλω να μιλήσουμε», αλλά να πει «θέλω να παίξουμε». Το παιχνίδι, λοιπόν, αποτελεί τον κώδικα επικοινωνίας των παιδιών με τους γονείς τους, τους ενήλικες και τους συνομηλίκους τους, συμβάλλοντας σημαντικά στην κοινωνικοποίηση και την ανάπτυξη σχέσεων. Μέσα από το παιχνίδι που περιλαμβάνει τουλάχιστον δύο άτομα, το παιδί μπορεί να εξοικειωθεί με τις έννοιες του κανόνα, της συνέπειας, της συνεργασίας και του ανταγωνισμού και να αποκτήσει καλύτερες δεξιότητες επικοινωνίας, αυτορρύθμισης, διαχείρισης της ήττας και ανοχής στη ματαίωση. Ακόμη, μέσα από παιχνίδια ρόλων τα παιδιά μπορούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους σε φαντασιωσικό επίπεδο, να πειραματιστούν με νέους ρόλους και να αρχίσουν να καλλιεργούν την ενσυναίσθησή τους μπαίνοντας στη θέση κάποιου άλλου στα πλαίσια της μίμησης.

Ενδεικτικά παραδείγματα παιχνιδιών

• Παιχνίδια μίμησης που περιλαμβάνουν καθημερινές κοινωνικές καταστάσεις (π.χ. σχολείο, σπίτι, πάρκο, νοσοκομείο, σχολική εκδρομή κ.ά.)
• Επιτραπέζια παιχνίδια που απαιτούν εναλλαγή σειράς και ακολουθία κανόνων (π.χ. UNO, monopoly κ.ά.)
• Ομαδικά παιχνίδια μυστηρίου-επίλυσης γρίφων
• Κουκλοθέατρο
• Επιτραπέζια παιχνίδια με συναισθήματα

Το παιχνίδι συμβάλλει στην κινητική ανάπτυξη

Μια μεγάλη και ιδιαίτερα αγαπητή κατηγορία παιχνιδιού είναι αυτή του κινητικού παιχνιδιού. Το κρυφτό και το κυνηγητό είναι μόνο μερικά από τα παιχνίδια που συμβάλλουν στην κινητική ανάπτυξη, βελτιώνοντας την ισορροπία, τη στάση του σώματος, τον κινητικό έλεγχο και σχεδιασμό, την αντίληψη της θέσης του σώματος στον χώρο και γενικότερα την αδρή κινητικότητα. Κάτι που αξίζει να θυμόμαστε είναι ότι όσο περισσότερο το παιδί γνωρίζει το σώμα του μέσα από το παιχνίδι τόσο περισσότερη ασφάλεια και αυτοπεποίθηση θα αισθάνεται με αυτό. Παράλληλα με τα κινητικά παιχνίδια, τα παιχνίδια ρόλου και τα παιχνίδια δεξιοτήτων βοηθούν στην ανάπτυξη της λεπτής κινητικότητας.

Ενδεικτικά παραδείγματα δραστηριοτήτων:

• Κούνια, τραμπάλα, τραμπολίνο
• Κουτσό
• Σχοινάκι
• Χορός και παιχνίδια μίμησης κινήσεων
• Ποικίλα αθλήματα και παιχνίδια με μπάλα
• Ντύσιμο κούκλων
• Κατασκευές που απαιτούν χρήση ψαλιδιού και κόλλας
• Παιχνίδια συναρμολόγησης
• Πέρασμα χαντρών από σχοινάκια
• Παζλ και ενσφηνώματα

# λογοθεραπεία # εργοθεραπεία # ψυχοθεραπεία # ψυχοθεραπεία για παιδιά # ειδική διαπαιδαγώγηση # ειδική αγωγή # κέντρο ειδικών θεραπειών # παιχνίδι # κινητικά παιχνίδια # γνωστικά παιχνίδια # παιχνίδια δεξιοτήτων # θεραπεία # γονείς # το σχολείο αλλιώς # μελέτη μαθημάτων # εργαστήρια # παιδικά πάρτι # summer camp # σχέση γονείς με παιδιά